Celal Şengör

A. M. Celâl Şengör 24 Mart 1955’te İstanbul’da
doğdu. 1973 yılında Robert Academy’yi bitirdi, 1978’de State University
of New York at Albany’den jeolog olarak mezun oldu. 1979’da master,
1982’de de aynı üniversiteden doktora aldı. 1981’de İTÜ Maden
Fakültesi, Genel Jeoloji kürsüsüne asistan oldu. 1984 yılında Londra
Jeoloji Cemiyeti’nin “Başkanlık Ödülü”nü, 1986’da TÜBİTAK’ın Bilim
Ödülü’nü aldı. Aynı yıl İTÜ Maden Fakültesi Genel Jeoloji Anabilim
Dalında doçent oldu. 1988’de Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesi’nden
şeref bilim doktoru (Docteur ès sciences honoris causa) pâyesi aldı.
1990 yılında Academia Europaea’ya ilk Türk üye olarak seçildi, aynı yıl
Avusturya Jeoloji Servisi muhabir üyesi, 1991 yılında Avusturya Jeoloji
Derneği şeref üyesi oldu. 1991 yılında Kültür Bakanlığı’nın Bilgi Çağı
Ödülü’nü kazandı. 1992 yılında İTÜ Maden Fakültesi Genel Jeoloji
Anabilim Dalı’nda profesörlüğe yükseltildi. 1993 yılında Türkiye
Bilimler Akademisi kurucu üyesi oldu, Akademi konseyine seçildi, aynı
yıl TÜBİTAK Bilim Kurulu üyeliğine seçildi. 1994 yılında Rusya Doğa
Bilimleri Akademisi üyeliğine, Fransız ve Amerikan jeoloji dernekleri
şeref üyeliğine seçildi, ayrıca kendisine Fransız Fizik Cemiyeti ve
École Normale Supérieure Vakfı tarafından Rammal Madalyası verildi.
Şengör 1997 yılında Fransız Bilimler Akademisi tarafından yerbilimleri
dalında büyük ödül (Lutaud Ödülü) ile taltif edildi. 1998 Mayıs ayı
içerisinde Şengör Collège de France’da misafir profesör olarak bir
kürsü işgal etti, burada “XIX. yüzyılda tektoniğin gelişmesine Fransız
jeologlarının katkısı” konulu bir ders verdi ve 28 Mayıs 1998’de
Collège de France’ın madalyasını aldı. 1999’da Londra Jeoloji Cemiyeti
kendisine Bigsby Madalyası’nı tevcih etti. 2000 yılının Nisan ayında
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi yabancı üyeliğine
seçilen ilk Türk oldu. Şengör, Collège de France dışında İngiltere’de
Oxford (Royal Society Araştırıcı bursuyla), ABD’de California Institute
of Technology (Moore Distinguished Scholar olarak) ve Avusturya’da
Salzburg Lodron-Paris Üniversitesi’nde misafir profesörlük yapmıştır.
Şengör
jeolojide bilhassa yapısal jeoloji ve tektonik dallarındaki çalışmaları
ile ün yapmıştır. Bu konuda 6 kitap, 175 bilimsel makale, 137 tebliğ
özeti, pek çok popüler bilim makalesi, tarih ve felsefe ile ilgili de
iki kitap ve 300’e yakın deneme yazısı yayınlamıştır. Bunların
1997-1998 yılları arasında Cumhuriyet Bilim Teknik dergisindeki
“Zümrütten Akisler” köşesinde çıkmış olanları Yapı Kredi Yayınları
tarafından 1999’da Zümrütnâme başlığı altında kitaplaştırılmıştır.
Şengör ayrıca pek çok uluslararası dergide editör, yardımcı editör ve
yayın kurulu üyeliği yapmıştır ve yapmaktadır.
Şengör 1986 yılında Oya Maltepe ile evlenmiştir. Tek çocuğu olan oğlu H. C. Asım Şengör 1989 yılında dünyaya gelmiştir.